Pas një sulmi të dytë që dyshohet se është kryer nga Izraeli, ku mbetën të vrarë dhjetëra ushtarë iranianë, Republika Islamike ka pak mundësi që të hakmerret, ndërsa liderët e saj janë në luftë me dy trazira në shtëpinë e tij.

Megjithëse ka kërcënuar për ekzistencën e Izraelit, Irani nuk ka forcë ajrore moderne që të marrë Izraelin.

Lëshimi i raketave balistike mbetet gjithashtu një pikëpyetje, duke marrë parasysh sistemin mbrojtës anti-raketor të Izraelit, afërsinë e hakmarrjes masive izraelite dhe rrezikun e tjetërsimit të Perëndimit, pasi Presidenti Donald Trump kërcënoi se do të tërheq SHBA-të nga marrëveshja bërthamore.

Ndërkohë, strategjia e favorizuar nga Irani për të mbështetur grupet militante aleate përballet me kufizime.

Hezbollahu i gjakosur dhe i goditur nga lufta e gjatë e Sirisë, nuk mund të ketë oreks për një luftë tjetër, pasi grupi militant Shiite përpiqet të integrohet më tej në politikën lokale libaneze.

Ja cilat janë sfidat me të cilat ballafaqohet Irani përderisa peshon përgjigjjen e saj.

Sulmet

Më 9 prill, një luftëtar i dyshuar izraelit vuri në shënjestër bazën ajrore të Sirisë T4 në provincën qëndrore Homs, disa orë pas një sulmi të dyshuar me armë kimike. Sulmi la të vdekur 14 persona, duke përfshirë shtatë iranianë.

Të dielën, pak para mesnatës, një tjetër sulm goditi postet e qeverisë siriane në veri, në provincat Hama dhe Aleppo. Observatori sirian për të Drejtat e Njeriut me bazë në Britani tha se sulmet, që synonin një depo armësh që përmbanin raketa sipërfaqësore në sipërfaqe që i përkisnin milicive iraniane në provincën Hama dhe një bazë ushtarake në provincën Aleppo, vrau 26 forca pro-qeveritare, shumica prej tyre iranianët.

Dyshimi për të dy sulmet ra mbi Izraelin, i cili në përputhje me traditën, nuk ka konfirmuar as nuk ka mohuar kryerjen e sulmeve. Nëse avionët izraelitë kryen sulmin e fundit, do të thoshte se luftëtarët e vendit fluturojnë më thellë dhe më thellë në territorin sirian, pasi Hama është rreth 180 kilometra nga Izraeli.

Limitet ushtarake iraniane

Përderisa lideri supreme i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei e quajti sulmin e 9 prillit “një krim” zyrtarë të tjerë kërcënuan për hakmarrje, ka kufizime të rëndësishme për forcat ushtarake konvencionale të Iranit.

Forca ajrore e Iranit, në veçanti, ka vuajtur që nga Revolucioni Islamik në vitin 1979. Shtylla e fuqisë së saj ajrore mbetet para revolucionit amerikan F-4s, F-5s dhe F-14s, me një përzierje të avionëve të tjerë sovjetikë, francezë dhe avionëve të vjetëruar.

Për të kundërshtuar këtë, Irani ka vënë shumë nga paratë e veta drejt zhvillimit të një forme raketore balistike që thotë se ofron një pengesë mbrojtëse për një sulm ajror të drejtpërdrejtë. Garda Revolucionare e Iranit, një forcë paramilitare e linjës së ashpër që i përgjigjet vetëm Khameneit, kontrollon ato raketa balistike, të cilat mund të arrijnë Izraelin.

Qershorin e kaluar, gjashtë raketa iranianë Zolfaghar shënjestruan pozicionet e grupeve të Shtetit Islamik në Siri në hakmarrje për një sulm të deklaruar nga IS në parlamentin parlamentar iranian dhe mauzoleun e Ruhollah Khomeinit, themeluesit të Republikës Islamike. Megjithatë, mediat izraelite më vonë raportuan se vetëm një e bëri atë në objektivin e tij, diçka e mohuar nga Garda.

Izraeli, në bashkëpunim me SHBA-në, gjithashtu ka zhvilluar një sistem disa shtresash të mbrojtjes nga raketat që mund  të mbrojnë nga zjarri i ardhshëm iranian. Derisa asnjë mbrojtje nga raketat nuk është e përsosur, Izraeli mund të mbrojë veten.

Kryeministri izraelit Benjamin Netanjahu, që e ka hal n’sy Iranin, ka gjasa të mos hezitojë të nisë një sulm masiv hakmarrës.

Marrëveshja bërthamore pezull

Një sulm me raketa ndaj Izraelit do të merrte një përgjigjje të menjëhershme nga Perëndimi, veçanërisht SHBA, i cili prej kohësh ka vepruar si garantues i sigurisë së Izraelit. Trump është zotuar se “ne nuk kemi miq më të mirë” se Izraeli dhe se do lëvizin ambasadën e SHBA-ve në Jerusalem, një veprim që ka zemëruar palestinezët, të cilët pretendojnë se Jerusalemi lindor është kryeqyteti i shtetit të tyre të ardhshëm.

Çdo veprim ushtarak do të izolojë më tej Iranin, pasi Trump përballet me një afat të vetëshpallur të 12 majit për të vendosur se çfarë të bëjë me marrëveshjen bërthamore 2015 me fuqitë botërore.

Marrëveshja bërthamore lejoi Iranin që të shesë naftë bruto në tregun ndërkombëtar dhe të rifitojë qasjen në bankat e botës. Humbja e saj do të thoshte probleme të mëtejshme ekonomike për Iranin, i i cili tashmë prerë  monedhën e vet, rialin, kraterin kundrejt dollarit amerikan.

Ndërsa shtresa e mesme në Iran nuk ka përfituar ndonjë gjë nga marrëveshja bërthamore, ata kanë ndjerë krizën e monedhës.  Zyrtarët e qeverisë iranine e pranojnë se zemërimi, i shoqëruar edhe me pakënaqësi shpërtheu në protesta mbarëkombëtare. Kjo mund të rritet me një sulmi të drejtpërdrejtë të goditur nga Izraeli.

Problemet mbi përfaqësimin

Irani mund të bjerë dakord me aleatët e saj militantë rajonalë ose prokurorët për të nisur një sulm, një strategji që ka përdorur me sukses të madh pas luftës së viteve të ’80-ta. Pas pushtimit të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës që përmbysën Saddam Husseinin, SHBA-ja fajësoi Iranin për trajnimin e militantëve irakianë për të ndërtuar të ashtuquajturat predha eksplozive të formuara, të cilat depërtuan në automjete të blinduara për të zhdukur dhe vrarë ushtarët. Teherani e mohoi të bënte këtë. Vendet perëndimore dhe ekspertët e OKB-së gjithashtu thanë se Irani ka furnizuar rebelët shiitë që tani mbajnë kapitalin e Jemenit me armë, nga armët e vogla në raketat balistike, diçka që gjithashtu mohon Teherani.

Megjithatë, arritja më e madhe e Iranit është Hezbollahu, grupi militant libanez dhe organizata politike që nxitën okupimin e forcave izraelite nga Libani në vitin 2000. Që nga ajo kohë, Hezbollahu ka mbetur një kundërshtar i Izraelit dhe ka luftuar një luftë kundër saj në vitin 2006.

Irani mund të hakmerret përmes Hezbollahut, por grupi është goditur në luftën siriane. Mbështetja e presidendit sirian Barash al-Assad ka parë qindra luftëtarë të saj të vrarë dhe plagosur.

Hezbollah gjithashtu dëshiron të intergrohet më tej në politikat lokale libaneze, pasi vendi votoi të dielën për një parlament të ri pas 9 vjetësh. Fillimi i një lufte të re mund të rrezikojë bazën e mbështetjes së saj politike, duke përfshirë ndoshta në mesin e zonës shiite, e cila është e kujdesshme për një tjetër luftë shkatërrimtare me Izraelin.

Po çfarë do të ndodh më pas?

Tani për tani, Irani vazhdon të kërcënojë me hakmarrje. Nëse nuk realizohet ndonjë kërcënim, Izraeli mund të ndjehet i guximshëm për të nisur sulme dhe më të thella në Siri dhe për të pastruar bazat e saj të mëdha iraniane para përfundimit të luftës. Por sulmet e vazhdueshme rrezikojnë përshkallëzimin e mëtejshëm në të gjitha anët, me Hezbollahun ende të armatosur rëndë që ndodhet në kufi me Izraelin.  Si Rusia dhe SHBA-të do t’i përgjigjen çdo përshkallëzimi. /AP/ Përktheu: arbresh.info/